Računovodstveno planiranje

Računovodstveno planiranje je dio cjelokupnog procesa planiranja u preduzeću. Obuhvata sastavljanje plana bilansa uspjeha, plana bilansa stanja, plana likvidnosti i plana kapitalnih ulaganja.
Računovodstveni planovi ili predračuni se sastavljaju za privredno društvo kao cjelinu, za njegove sastavne dijelove ili pojedine poslovne aktivnosti. Oni moraju biti urađeni po istoj metodologiji po kojoj se rade i računovodstveni obračuni.

Računovodstveno planiranje se vrši na osnovu podataka koji su stvarno ostvareni i prikazani u finansijskim izvještajima. S druge strane podaci iz planskih obračuna se koriste za knjigovodstveno evidentiranje, kao što su troškovi po planskim cijenama i evidentiranje zaliha materijala, proizvoda i nedovršene proizvodnje po planskim cijenama.

U računovodstvenom planiranju pored računovođa učestvuju i drugi stručnjaci (menadžeri, inženjeri, stručnjaci za nabavke, marketing i sl.) u zavisnosti od vrste plana.
Usvojeni računovodstveni planovi se upoređuju sa ostvarenim rezultatima i predstavljaju kriterijum za donošenje poslovnih odluka.

Pratite i dalje objave u sklopu Primjera knjiženja po kontnom planu.

Knjigovodstvo definicija

Definicija knjigovodstva: Knjigovodstvo je "sistem koji obuhvata prikupljanje, klasifikaciju, evidentiranje i sumiranje poslovnih transakcija, te čuvanje originalne poslovne dokumentacije koja pruža dokaz o tim transakcijama."

Knjigovodstvo se bavi hronološkim sistematizovanjem, praćenjem i evidentiranjem (knjiženjem) svih poslovnih događaja ili transakcija koje su nastale. Sve poslovne promjene, koje dovode do promjene strukture i stanja imovine, obaveza i kapitala, se moraju hronološki obuhvatiti po vrijednosti, odnosno iskazati u novčanoj jedinici mjere.
Takvo obuhvatanje poslovnih promjena je kontinuiran proces i traje od momenta osnivanja pravnog lica pa sve do njegove likvidacije, prestanka rada.

Knjigovodstvo predstavlja dio računovodstva i usmjereno je na evidentiranje nastalih poslovnih događaja. Knjigovodstvo treba da obezbijedi:

• uvid u stanje i kretanje sredstava i izvora sredstava,
• utvrđivanje finansijskog rezultata poslovanja,
• elemente za izradu kalkulacija,
• pouzdane osnove planiranja,
• analizu poslovanja i
• pouzdane osnove za kontrolu korištenja sredstava.

Krajnji rezultat knjigovodstva su finansijski izještaji ( računovodstveni obračuni ) koji se sastavljaju za privredno društvo kao cjelinu, za njegove sastavne dijelove ili pojedine poslovne aktivnosti.

Putni nalog i troškovi - obračun i obrazac

Troškovi nastali iz osnova službenih putovanja u zemlji ili inostranstvu knjigovodstveno se evidentiraju na kontu 523 - Troškovi službenih putovanja i putni troškovi. U te troškove spadaju svi troškovi nastali iz osnova odobrenog službenog putovanja kao što su:

• dnevnice
• troškovi smještaja
• troškovi prevoza
• troškovi korištenja vlastitog auta
• putarine, mostarine i ostale takse

Na službeni put zaposlenik odlazi na osnovu putnog naloga, sa mogućnosti da se prije putovanja podigne na blagajni akontacija na ime troškova službenog puta, što se evidentira na kontu 232 - Potraživanja od zaposlenih s tim da se konačno knjiženje vrši nakon obavljenog službenog putovanja i prezentacijom dokumentacije o nastalim troškovima.

Primjer knjiženja i obračuna putnih troškova

Primjer: Isplaćena je akontacija po putnom nalogu  u iznosu od 1.020 KM. Po obračunu nastalih troškova na službenom putovanju utvrđeno je da su ukupni troškovi iznosili 980 KM od čega: dnevnice 400 KM, troškovi prevoza 250 KM, te troškovi smještaja 330 KM.

Red.br	Opis	Konto	Iznos u KM
			Duguje	Potražuje
1.	Blagajna   Transakcijski račun Za podignutu gotovinu	205 200	1.020	1.020
2.	Potraživanja od zaposlenika    Blagajna Za isplaćenu akontaciju	232 205	1.020	1.020
3.	Dnevnice i putni troškovi    Blagajna Potraživanja od zaposlenika Za obračun putnog naloga	523 205 232	980 40	1.020

S obzirom da je isplaćena akontacija bila veća za 40 KM, zaposlenik razliku treba uplatiti u blagajnu.

Troškovi za službena putovanja se knjiže u obračunskom periodu u kome su nastali.

Pored knjiženja putnih troškova nudmo vam i putni nalog obrazac i putni račun u excelu. Putni nalog u excelu

Obrazac putnog naloga u pdf formi možete preuzeti Putni nalog pdf ili na dijelu stranice SVI OBRASCI.

Definicija računovodstva

Preduzeća, ustanove, škole, banke ili bilo koje privredno društvo koje je osnovano radi vršenja privredne, uslužne ili bilo koje druge djelatnosti, ne može poslovati bez računovodstvene službe. Računovodstvo može vršiti jedan knjigovođa ili više njih, zavisno od veličine preduzeća ili ustanove.
Računovodstvo, kao aktivnost koja se odnosi na vođenje poslovnih knjiga i sastavljanje finansijskih izvještaja, postoji bez obzira na veličinu ili djelatnost privrednog subjekta ili ustanove.

Računovodstvo

se najčešće definiše kao proces prikupljanja, sređivanja obrade i čuvanja podataka o ekonomskim aktivnostima poslovnih subjekata i finansijskog izvještavanja o promjenama u vezi sa imovinom i obavezama, koje su rezultat ekonomske efikasnosti tih subjekata. Uspostavljanje računovodstva i vođenje poslovnih knjiga je zakonski regulisano i uređeno.

Računovodstvo obuhvata proces prikupljanja, obrade i čuvanja podataka, čiji su krajnji rezultat informacije koje predstavljaju osnovu na kojoj se zasniva donošenje poslovnih odluka, u cilju ekonomskih promjena i uspješnog poslovanja. Shodno tome, Komitet za terminologiju američkog Instituta javnih računovođa definiše računovodstvo kao "nauku o bilježenju i klasifikovanju poslovnih transakcija i događaja primarno finansijskog karaktera i vještina sastavljanja značajnih izvještaja, analize i interpretiranja ovih transakcija i događaja i prenošenja rezultata licima koja moraju donijeti odluku ili dati ocjenu."

Računovodstvo se može posmatrati kao naučna disciplina, kao funkcija u preduzeću, pod funkcija funkcije upravljanja u preduzeću, kao nastavni predmet u školama, na fakultetima. Kao naučna disciplina se izučava u školama, fakultetima na kojima se obrazuje kadar iz oblasti ekonomije ali i na drugim studijskim programima za koje je nužno osnovno poznavanje računovodstva.


Nastavljamo i dalje pisati pojmove, definicije i sve ostale propise i načela za računovodstvo i knjigovodstvo.

Lajkajte našu FB stranicu Kakovodstvo i pratite naše dalje objave.

Tečajne ili kursne razlike knjiženje

Kada nastanu promjene tečaja ili kurseva stranih valuta izraženo u domaćoj valuti na dan transakcije i na dan bilanca, te promjene pravni subjekt je obavezan da knjigovodstveno evidentira.
Efekti promjena kurseva stranih valuta u cijelosti se iskazuju kao prihodi ili kao rashodi obračunskog perioda u kojem su nastali. Porast kursa strane valute podrazumjeva pozitivne kursne razlike za devizna potraživanja, a negativne kursne razlike za devizne obaveze.

Negativne kursne razlike primjer:

Usljed rasta USD pravni subjekt je na dan 31.12. tekuće godine utvrdio pozitivne kursne ili tečajne razlike za sredstva na deviznom računu u iznosu od 3.000 KM i za devizna potraživanja od ino kupca u iznosu od 5.000 KM. Utvrđene su i negativne kursne razlike u iznosu od 2.000 KM za obaveze prema ino dobavljačima.

Red.br	Opis	Konto	Iznos u KM
			Duguje	Potražuje
1.	Devizni račun	203	3.000
	Kupci u zemlji	211	5.000
	Negativne kursne razlike	562	2.000
	Pozitivne kursne razlike	662		8.000
	Dobavljači u zemlji	432		2.000
	Za obračun kursnih razlika

Kursne razlike se utvrđuju kao iznos razlike između vrijednosti transakcije po tekućem kursu i vrijednosti te transakcije po tečaju ili kursu po kome je do tada bila evidentirana u poslovnim knjigama.

Pozitivne kursne razlike i obračun tečajnih razlika primjer:

Društvo je primilo devizni kredit od inozemnog društva u iznosu od 10.000 švicarskih franaka CHF. Srednji tečaj Centralne banke BiH je 1,50 KM = 1 CHF. Početni saldo na računu iznosio je 1.000 CHF što iznosi 1.500 KM. Na izvještajni datum stanja deviznog računa na kojem su još bila neutrošena sredstva kredita je iznosilo 11.000 CHF a u knjigovodstvenom iznosu 16.500 KM, srednji tečaj je bio 1,40 KM = 1 CHF. Kako je u razdoblju od nastanka obaveze po primljenom deviznom kreditu do izvještajnog datuma KM ojačala, na pasivnoj stavci nastala je pozitivna tečajna razlika a na aktivnoj negativna tečajna razlika. Kretanje tečaja domaće valute uvijek se protusmjerno održava na aktivne u odnosu na pasivne stavke i obrnuto. Zato konačni efekt tečajnih razlika u društvu ovisi o neto deviznoj poziciji.

Obračun tečajnih razlika:

Elementi obračuna	Obračun	Iznos
Primljeni kredit	10.000 x 1,50	15.000
Obračun potraživanja po sredstvima na deviznom računu na dan uzimanja kredita	11.000 x 1,50	16.500
Obračun obveza po primljenom kreditu	10.000 x 1,40	14.000
Tečajna razlika na obvezi po primljenom kreditu (pozitivna)	15.000 – 14.000	1.000
Obračun potraživanja po sredstvima na deviznom računu na dan uzimanja kredita	11.000 x 1,40	15.400
Tečajna razlika na deviznom računu (negativna)	16.500 – 15.400	1.100

Knjiženje u dnevniku:

Red.br	Opis	Konto	Iznos u KM
			Duguje	Potražuje
1.	Trans.računi – strana valuta Kratkoročni krediti uzeti u inoz. Za primljeni devizni kredit iz inoz.	201 4230	15.000	15.000
2.	Pozitivne tečajne razlike Kratkoročni krediti uzeti u inoz. Za obračun tečajne razlike na izvj. datum	6625 4230		1.000 -1.000
3.	Negativne tečajne razlike Transakcijski računi – strana valuta Za obračun tečajne razlike na izvj. datum	5402 201	1.100 1.100

Knjiženje i obračun amortizacije primjer

Amortizacija spada u troškove koja obuhvata dio vrijednosti osnovnih sredstava koji se prenose na učinke, odnosno koji se uključuju u cijenu korištenja proizvoda i usluga. Obračun amortizacije se vrši pomoću vremenske i funkcionalne metode.

Amortizacija se još može definisati kao postepeno trošenje vrijednosti stalnih sredstava na proizvode i usluge. S ekonomskog stanovišta amortizacija je vrijednosni izraz trošenja stalnih sredstava kako materijalnih tako i nematerijalnih sredstava.

"Svaki dio stavke nekretnina,postrojenja i opreme, čija je nabavna vrijednost značajna u odnosu na ukupnu vrijednost ove stavke, treba amortizovati odvojeno." (MRS - 16 paragraf 43.)

Obračun i priznavanje troškova amortizacije uslovljeno je utvrđivanjem faktora koji utiču na obračun amortizacije, a to su:

• Stopa za obračun amortizacije
• Osnovica za obračun amortizacije
• Ograničen vijek korištenja sredstava
• Vijek korištenja i kapacitet proizvodnje
• Metod za obračun amortizacije

Važno je napomenuti da se amortizacija ne obračunava na sljedeća sredstva:

• Zemljište i šume kao prirodno bogatsvo
• Stalna sredstva u pripremi
• Stalna sredstva namjenjena prodaji i otuđenju
• Avansi za nabavku stalnih sredstava
• Sredstva koja su proglašena spomenicima kulture, umjetnička djela
• Sredstva pravnog lica koje je u stečaju
• Javni putovi po osnovu kojih se ne stiče prihod
• Donji stroj željezničkih i drugih pruga, aerodroma, ulica, trgova, mostova...
• Druga sredstva pravnog lica koja su vremenski neograničena
• Stalna sredstva van upotrebe

Stopa amortizacije se izračunava na sljedeći način:

                                                        100                       

Stopa amortizacije =  ------------------------------------------ = %

                                 Broj godina procjenjene upotrebe

Primjer obračuna amortizacije:

1. Nabavna vrijednost kamiona iznosi 200.000 KM. Procjenjuje se da će kamion prve godine preći 80.000 km, druge 90.000 km, treće 100.000 km, četvrte 70.000 km i pete 60.000 km.

Troškovi amortizacije će u ovom slučaju iznositi:

                                            nabavna vrijednost osnovnog sredstva

Trošak amortizacije/km =  -----------------------------------------------------

                                                       procjenjeni učinak

                                             200.000 

Trošak amortizacije/km =    ------------ = 0.50

                                             400.000

Tabela 1. Raspored troškova amortizacije po funkcionalnoj metodi

Godina	Pređeni kilometri	Trošak amort. po km	Iznos amortizacije
I	80.000	0.50	40.000
II	90.000	0.50	45.000
III	100.000	0.50	50.000
IV	70.000	0.50	35.000
V	60.000	0.50	30.000
Svega	400.000	0.50	200.000

Troškovi amortizacije se knjigovodstveno evidantiraju zaduženjem konta Troškovi amortizacije (540), a odobrenjem konta Ispravka vrijednosti osnovnih sredstava.
Neotpisana vrijednost osnovnog sredstva se dobije utvrđivanjem razlike između nabavne vrijednosti, iskazane na dugovnoj strani konta Osnovna sredstva, i otpisane vrijednosti, iskazane na potražnoj strani konta Ispravka vrijednosti osnovnih sredstava.

Prethodni obračun amortizacije kamiona se evidentira, po godinama, u glavnoj knjizi na sljedeći način:

D  Troškovi amortizacije  P       D  Ispravka vrij. osn. sr.  P       D  Osnovno sredstvo  P
                                                                                                 So
1g) 40.000                                                        40.000 1g)       20.000
2g) 45.000                                                        45.000 1g)
3g) 50.000                                                        50.000 3g)
4g) 35.000                                                        35.000 4g)
5g) 30.000                                                        30.000 5g)

Shodno navedenom, sadašnju (neotpisanu) vrijednost je moguće utvrditi razlikom nabavne vrijednosti i otpisane vrijednosti.

Amortizacija sredstava se najčešće vrši pomoću pravolinijske ili linearne metode. Stopa amortizacije jednaka je 100/broj godina procjenjene uporabe. (Prethodno rečeno)
Ako je procjena preduzeća da je korisni vijek sredstva 10 godina, onda je stopa amortizacije 10% (100/10).

Dok je sredstvo u opotrebi, konto Nabavna vrijednost sredstava se ne mijenja a promjena vrijednosti sredstava se vrši preko konta Ispravka vrijednosti sredstava. 

Kako se piše diplomski i seminarski rad

Upute za pisanje seminarskog i diplomskog rada se izdaju s namjerom da studentima pomognu pri izradi seminarskih radova i diplomskog rada.
Prikazat ćemo osnovna pravila pisanja ovih radova, odnosno u ovom članku ćemo samo se bazirati na naslovnu stranicu diplomskog i seminarskog rada i veličine slova teksta.

Seminarski rad predstavlja samostalnu stručnu obradu izabrane teme dok je diplomski rad samostalan rad u kojemu student pod vodstvom nastavnika (mentora) obrađuje izabranu temu. Student koji je položio ispite, izradio seminarske radove i izvršio druge obaveze predviđene Nastavnim planom i programom studija,
izradom diplomskog rada dokazuje sposobnost samostalnog rješavanja složenoga problema.

Naslovnom stranicom autor uspostavlja prvi kontakt s čitaocem rada. Stoga mora sadržavati osnovne podatke i biti odgovarajuće oblikovana.
Naslovna je stranica prva stranica rada i nikada se ne označava rednim brojem.

Naslovna stranica seminarskog rada sadrži sljedeće podatke: ime i prezime autora, naslov rada, naznaku "Seminarski rad", naziv kolegija iz kojega je seminarski rad izrađen, titulu, ime i prezime mentora, mjesto, mjesec i godinu predaje rada.

Kako izgleda naslovna seminarskog rada:

Pisanje teksta i tehnička obrada diplomskog i seminarskog rada

Tehnička obrada predstavlja završnu fazu izrade diplomskog/specijalističkog rada, u kojoj posebnu pažnju treba obratiti na sistematičnost i preglednost rada, te jezičko-stilska pravila pisanja.

Tehnička obrada rada obuhvata:
• izradu korica i naslovne stranice;
• izradu sadržaja;
• pisanje teksta na računaru;
• citiranje literature;
• izradu ilustracija;
• izradu priloga;
• pravljenje popisa korištene literature;
• pravljenje popisa ilustracija;
• numerisanje stranica;
• prijelom, štampanje i uvezivanje rada.

Korice i naslovnu stranicu rada treba napisati pregledno sa standardizovanim rasporedom elemenata. Svi elementi korica rada se pišu velikim slovima tipa Times New Roman, veličine 14 pts, bold stilom, centrirani. Izuzetak je naslov rada koji se ističe i piše slovima veličine 16 pts.

Elementi naslovne stranice rada takođe se pišu slovima tipa Times New Roman, veličine 14 pts, bold stilom, i to institucija i oznaka vrste rada velikim slovima, a podaci o mentoru, predmetu, studentu, mjesto i datum malim slovima. Naslov se piše velikim slovima veličine 16 pts.
Naslovna stranica ne treba da sadrži grafičke dodatke. Korice rada mogu sadržati grafičke elemente.

Kako izgleda naslovna diplomskog rada: